دیابت نوع یک:

هنگامی که سلول های لوزالمعده هیچ انسولینی را ترشح نکنند فرد مبتلا به دیابت  نوع یک می شود که معمولابیشتر بین کودکان و نوجوانان رایج است.

دیابت نوع دو:

در بدن افراد مبتلا به این بیماری انسولین ترشح می شود اما به اندازه ایی کافی نیست تا بتواند عملکرد موثری داشته باشد و یا سلول ها قادر به استفاده از انسولین تولید شده نیستند. مقاومت به انسولین علت اصلی افزایش قند خون است.این نوع از دیابت به دیابت بزرگسالی معروف است.

لازم به توضیح است که نوع رژیم در دیابت نوع یک و دو متفاوت است.

اگر دیابت کودکان از نوع اول باشد، به عنوان یک بیماری ژنتیکی و خود ایمنی تلقی می‌شود. ژن‌هایی که باعث بروز بیماری می‌شوند، از والدین به فرزند انتقال پیدا می کنند. گاهی هم در دیابت نوع یک، سیستم ایمنی بدن، به سلول‌های لوزالمعده که مسئول تولید انسولین هستند، حمله می‌کنند و آنها را از بین می‌برند. به این ترتیب بدن قادر به تولید این هورمون نخواهد بود. در دیابت نوع دوعوامل محیطی دخیل هستند که می توان  به چاقی و کم تحرکی و رژیم غذایی غلط اشاره کرد.اما  باز هم علت اصلی این بیماری به خصوص دیابت نوع یک به طور دقیق مشخص نشده است.

ابتلا به دیابت سن خاصی ندارد. تیپ یک آن از همان بدو تولد می‌تواند کودک را درگیر کند. دیابت نوع دو نیز با توجه فاکتورهای ریسک در هر سنی می‌تواند بروز کند.

دیابت تیپ ۲ کودکان: معمولا در ابتدای نوجوانی تشخیص داده می‌شود. این امر به هورمون‌هایی است که در دوران بلوغ ترشح می‌شوند.

به طور کلی میزان ابتلا به دیابت نوع دو بسیار بیشتر از نوع یک است. نوع دوم بیماری به دلیل رژیم غذایی و سبک نادرست زندگی بروز پیدا می‌کند، به همین دلیل قابل پیشگیری است.

دیابت در کودکان و بزرگسالان درمان قطعی ندارد. اما راحتی می‌توانید با مراجعه مرتب به پزشک و کنترل دقیق قند خون از طریق استفاده از انسولین و رعایت رژیم غذایی صحیح و فعالیت بدنی مناسب آن را تحت کنترل درآورید و یک زندگی طبیعی داشته باشید. متخصصان غدد و تغذیه نقش بسیار موثری در این زمینه دارند.

با توجه به اینکه با رعایت رژیم، میزان قند خون در بیماران دیابتی بهتر کنترل می شود و با کنترل قند خون از بروز بیماریهای ناشی از عوارض دیابت(بیماری های قلبی -کلیوی -چشمی و عوارض عصبی ناشی از دیابت ) پیشگیری می گردد، رعایت رژیم وتوجه به نکات رژیمی در دیابت بسیار حائز اهمیت است.

در تغذیه کودکان مبتلا به دیابت به نکات زیر دقت کنید:

همانطور که پیش تر توضیح داده شد برای کنترل دیابت باید در کنار درمان دارویی اصلاح سبک زندگی و عادات تغذیه ای نیز بسیار مهم است. تدوین برنامه غذایی صحیح برای بیماران مبتلا به دیابت یکی از مهم ترین اقدامات جهت پیشگیری از عوارض این بیماری است. علاوه بر کنترل مقدار قند خون باید نیازهای تغذیه ای و کنترل وزن نیز در نظر گرفته شود.

• تطبیق دوز انسولین با رژیم غذایی توصیه شده برای بیمار حائز اهمیت است. داشتن رژیم غذایی مناسب و الگوی غذایی سالم، استفاده از میان وعده ها، عدم حذف وعده های غذایی و تطبیق دوز انسولین با رژیم غذایی توصیه شده برای بیمار حائز اهمیت است. داشتن رژیم غذایی مناسب و الگوی غذایی سالم، استفاده از میان وعده ها، عدم حذف وعده های غذایی و توزیع کربوهیدرات در طی روز به کنترل قند خون کودکان کمک می کند و آموزش خواندن و تفسیر برچسب غذایی باید به کودکان و نوجوانان مبتلا به دیابت نظر گرفته شود تا آنها بتوانند مناسب ترین محصولات غذایی را انتخاب کنند.
• برای وعده های غذایی غلات سبوس دار همراه با یک غذای پروتئینی می تواند برای صبحانه مفید باشد. همچنین برای ناهار و شام نیز استفاده از غذاهای پروتئینی مانند ماهی یا تخم مرغ و حبوبات و سبزیجات و غلات سبوس دار مناسب است.میان وعده هایی که می توان برای این بیماران در نظر گرفت نباید بیشتر از صد و پنجاه کیلو کالری داشته باشد و باید مقدار کافی فیبر و پروتئین وقند کمتری داشته باشد.

• حتما به تغذیه کودک قبل از خواب توجه داشته باشید. تغذیه نادرست می‌تواند منجر به افت قندخون در طی شب شود.
• گاهی اوقات در مناسبت های  مختلف مانند جشن تولد ناگزیر به استفاده از کیک، شیرینی و شربت هستیم. این خوراکی‌ها به مقدار قابل توجهی قند دارند. مصرف این خوراکی‌ها اگر دائمی نباشد نمی‌تواند به سلامتی کودک آسیب وارد کند. البته باید به میزان  مصرف ، دقت کرد.
• قبل از هرگونه فعالیت شدید مانند تمرینات ورزشی، کودک به مواد قندی نیاز دارد. در غیر این صورت افت قند خون رخ خواهد داد.
• هر روز پیاده روی برای این بیماران توصیه می گردد ولی بهتر است مدت زمان فعالیت ورزشی کودک بیشتر از یک ساعت نباشد.
• قبل از انجام ورزش نیز بایستی میزان قند خون اندازه گیری شود.

دریافت فیبر در افراد دیابتی باید  افزایش یابد همانطور که اشاره شد این رژیم باید حاوی مقدار زیادی فیبر باشد. زیرا فیبر غذایی سرعت جذب قند دریافتی ازغذا را کاهش می دهد وبه حفظ سطح ثابت قند خون کمک می کند. مواد غذایی دو نوع فیبر دارند  ، فیبر محلول و نامحلول ، هردو نوع فیبر برای تاْمین یک رژیم سالم درافراد سالم ودیابتی مهم است. رژیم غذایی پر فیبر احساس سیری در فرد را افزایش می دهد ومانع پرخوری می شود

مواد غذایی که حاوی فیبرهای محلول:

• غلات ، مانند جو، گندم سیاه
• سبزیجات از جمله شلغم، بروکلی، لوبیا سبز
• انواع میوه ها مانند هلو، سیب، پرتقال، گریپ فروت که در برخی از آن ها مقدار فیبر بیشتر و یا کمتر است. در مصرف میوه جات نیز باید دقت کنید  مثلا میوه هایی مانند موز، انگور، کشمش، انجیر، هندوانه، خربزه و طالبی ، انبه و آناناس باید حتی الامکان مصرف نشود یا به یک بار در هفته و به میزان کم محدود شود زیرا دارای کربوهیدرات بالایی می باشد.

 مصرف کربوهیدرات های ساده برای افراد دیابتی ممنوع است .قند های ساده به سرعت جذب شده و  وارد خون می شود به همین علت، قند خون سریعتر افزایش پیدا می کند. دیابتی ها می توانند مصرف قند های مصنوعی را  در حد کم جایگزین کنند.

نحوه تنظیم رژیم غذایی در بیماران دیابتی نوع یک که از انسولین های سریع الاثر استفاده می کنند:

با دانستن این نکته که یک واحد انسولین سریع الاثر می تواند بر 15 گرم کربوهیدرات موثر باشد اولین قدم دانستن میزان کربوهیدرات در گروههای غذایی می باشد

گروه گوشتها :  شامل انواع گوشت ( فاقد کربوهیدرات)

گروه چربیها: شامل انواع روغن ها کربوهیدرات ندارند.

گروه شیر ولبنیات:

یک واحد ازاین گروه حاوی 12 گرم کربوهیدرات میباشد.

یک واحد لبنیات معادل:

• یک لیوان شیر
• یک سوم لیوان شیر خشک بدون چربی
• سه چهارم لیوان ماست کم چربی
• یک چهارم لیوان شیر کامل تغلیظ شده
• دو لیوان دوغ
• کشک پاستوریزه دو قاشق غذا خوری
• شیر کاکائو یک دوم لیوان
• ماست چکیده چهار قاشق

گروه سبزیجات:

این گروه در هر واحد دارای 5 گرم کربوهیدرات می باشند.

یک واحد از این گروه معادل یک دوم لیوان سبزیجات خرد شده پخته ویا یک لیوان سبزیجات خرد شده خام   می باشند.

این گروه شامل مواد زیر میباشند:

• لوبیا سبز  – کاهو – تربچه
•  هویج – اسفناج
• چغندر- کرفس- گوجه فرنگی (سس- آب- کنسرو)
• براکلی – خیار- شلغم
• کلم بروکسل- بادمجان- کدو سبز
• گل کلم- تره فرنگی – فلفل دلمه ای
• کلم قمری- قارچ – بامیه
• کلم پیچ- فلفل تند- پیاز- مخلوط سبزیها( خوردنی – آش – پلویی )

گروه میوه ها:

یک واحداز گروه میوه ها حاوی 15 گرم کربوهیدرات میباشد.

بطور معمول یک واحد میوه شامل یک عدد میوه تازه متوسط – یک دوم لیوان آب میوه – سه چهارم لیوان کمپوت میوه ها – یک چهارم لیوان میوه های خشک می باشد.

یک واحد میوه برابر است با:

• سیب یک عدد ( 120 گرم)
• زردآلو 4  عدد (165 گرم)
• موز کوچک 1 عدد (130 گرم )
• شاتوت 1 لیوان
• تمشک 1 لیوان
• طالبی 330 گرم
• گیلاس تازه 12 عدد( 90 گرم )
• انجیر تازه 2 عدد (100 گرم )
• گریپ فروت یک دوم عدد (330 گرم )
• انگور 90 گرم
• خربزه 300 گرم
• کیوی 1 عدد (100 گرم )
• پرتقال1 عدد (195 گرم )
• هلو 1 عدد (180 گرم )
• گلابی 1 عدد کوچک (120 گرم )
• آناناس تازه سه چهارم لیوان
• آلو 2 عدد (150 گرم )
• خرمالو متوسط  2 عدد
• انار یک دوم عدد
• شلیل 1 عدد
• تو ت فرنگی  یک و یک چهارم لیوان
• نارنگی 2 عدد کوچک ( 240 گرم )
• هندوانه با پوست  400 گرم (یک لیوان خرد شده)
• انبه نصف لیوان 165 گرم

آّب میوه ها ( معادل یک واحد میوه ):

• آب میوه مخلوط 100 % طبیعی : یک سوم لیوان
• آب انگور : یک سوم لیوان
• آب آلوی بخارا : یک سوم لیوان
• آب سیب:یک دوم لیوان
• آب زرشک: یک لیوان
• آب گریپ فروت : یک دوم لیوان
• آب پرتقال: : یک دوم لیوان
• آب آناناس: : یک دوم لیوان
• خشکبار ( معادل یک واحد میوه):
• برگه سیب 4 عدد
• برگه زرد آلو4عدد (هشت نیمه)
• برگه آلو 3عدد
• خرما کوچک خشک ( بند انگشتی) 3عدد
• کشمش 2 قاشق غذا خوری(سی عدد)
• انجیر خشک 5/1 عدد
• لواشک 22 گرم
• توت خشک یک چهارم لیوان
• گروه غلات ونشاسته:
• یک واحد از این گروه حاوی 15گرم کربوهیدرات می باشد.
• یک واحد از این گروه شامل مقادیر زیر می باشد:
• انواع نانها    30  گرم
• غلات پخته     یک دوم لیوان
• بلغور پخته       یک دوم لیوان
• آرد خشک      3 قاشق غذا خوری
• ماکارونی پخته       یک دوم لیوان
• غلات بو داده    یک و نیم لیوان
• شیر برنج    یک دوم لیوان
• برنج پخته    یک سوم لیوان

• برنج خام                       دو قاشق غذا خوری
• جو خام                         سه قاشق غذا خوری
• گندم پرک شده               یک دوم لیوان
• جوانه گندم                    سه قاشق  غذا خوری
• با قلا سبز                       یک دوم لیوان
• ذرت                             یک دوم لیوان
• بلال متوسط                   یک عدد (150 گرمی)
• نخود سبز                      یک دوم لیوان
• سیب زمینی آب پز           یک عدد(90گرم )
• پوره سیب زمینی              یک دوم لیوان
• کدو تنبل                        یک لیوان
• پف فیل                          3 لیوان
• چوب شور                        22 گرم
• بیسکویت ترد                    6 عدد
• چیپس بدون چربی              20–15 عدد (20 گرم )
• انواع لوبیا  پخته                   یک دوم لیوان
• لوبیا خام                           یک چهارم لیوان
• لپه                                  یک دوم لیوان
• نخود   پخته                       یک دوم لیوان
• عدس  پخته                       یک دوم لیوان
• بیسکویت                           3 عدد
• نان ذرت                           60 گرم
• بیسکویت ترد                      6  عدد
• سیب زمینی خلال شده          25 – 16 عدد ( 90 گرم)
• پف فیل                             3 لیوان
• کراکر های تهیه شده             4- 6 عدد

نکته: خوردن مواد زیر به بیماران دیابتی توصیه نمی گردد وصرفا جهت اطلاع بیماران از میزان کربوهیدرات موجود در این خوراکیها در اینجا آورده شده است.

کربوهیدرات موجود در برخی از شیرینی جات :

• کیک معمولی دو برش  (15گرم کربو هیدرات)
• دونات یک عدد متوسط ( 22.5 گرم کربوهیدرات)
• دونات با رویه شکر 60 گرم (30 گرم کربوهیدرات)
• ژله معمولی یک دوم لیوان : (15گرم کربوهیدرات)
• مربا :1قاشق غذا خوری: (15گرم کربوهیدرات)
• شیر کاکائوچرب 1 لیوان: (30گرم کربوهیدرات)
• چیپس سیب زمینی12-18 عدد: : (15گرم کربوهیدرات)
• پودینگ (تهیه با شیر )یک دوم لیوان : (30گرم کربوهیدرات)
• ویفر وانیلی 5 عدد: : (15گرم کربوهیدرات)
• ماست میوه ای کم چرب 1 لیوان : ( 45 گرم کربوهیدرات)
• شیرینی خشک کوچک 2 عدد: (15گرم کربوهیدرات)
• کیک یزدی با رویه شکری1 عدد : ( 30 گرم کربوهیدرات)
• آب نبات 15 گرم: (15گرم کربوهیدرات)
• بستنی وانیلی یک دوم لیوان:  15 گرم کربو هیدرات )
• یک قاچ کوچک پیتزا: (15گرم کربوهیدرات)
• 6عدد پاستیل: (15گرم کربوهیدرات)
• یک دوم بشقاب پفک: (15گرم کربوهیدرات)
• 3تکه پیراشکی پنیر: (15گرم کربوهیدرات)
• 4تکه پیراشکی اسفناج: (15گرم کربوهیدرات)
• 3 عدد فلافل: (15گرم کربوهیدرات)
• 10 عدد اسمارتیز: (15گرم کربوهیدرات)
• 2 عدد بیسکویت ساقه طلایی: (15گرم کربوهیدرات)
• 3 قاشق مربا خوری شکر سرصاف: (15 گرم  کربوهیدرات)
• یک دوم لیوان نوشابه گاز دار: (15 گرم کربوهیدرات)
• 1 قاشق غذاخوری عسل: (15گرم کربوهیدرات)
• بیسکویت های بای 🙁15 گرم کربو هیدرات)
• بیسکویت کرمدارکوچک دو عدد : (15 گرم کربو هیدرات)
• ویفر رنگارنگ 🙁 15 گرم کربو هیدرات)
• کیک یزدی کوچک ساده:( 15 گرم کربو هیدرات)

نکته : درصورتیکه از خوراکی های بسته بندی شده استفاده می کنید می توانید به میزان کربوهیدرات درج شده در جدول انرژی توجه کنید و به تناسب آن انسولین استفاده نمایید.

چرا باید رژیم دیابتی رو رعایت کنیم؟

چرا باید رژیم دیابتی رو رعایت کنیم

بهترین رژیم برای بیماران دیابتی چه رژیمی هست؟