درمان ناباروری
ناباروری زمانی اتفاق می افتد که زوجین بعد از چندین بار رابطه جنسی محافظت نشده، توانایی باروری ندارند، که می تواند از طرف مرد، زن و یا هر دو باشد.
ناباروری، به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیممی شود. زمانی که بعد از 12 ماه رابطه جنسی محافظت نشده و عدم مصرف قرص های ضد بارداری، بارداری صورت نگیرد، ناباروری اولیه وجود دارد. اما در صورتی که مدت زمان طولانی از بارداری اول گذشته و توانایی باروری وجود ندارد، ناباروری ثانویه نام دارد.
عدم بارداری، یکی از مهم ترین نشانه های ناباروری می باشد. ممکن است در یک خانم نابارور هیچ نشانه ای از قطع قاعدگی و یا قاعدگی نامنظم دیده نشود. به ندرت علائمی از مشکلات هورمونی مانند رشد موهای زائد و یا اختلالات جنسی مشاهده می شود.
ابتدا بهتر است به بررسی علت ناباروری یا درمان ناباروری در مردان و زنان بپردازیم.
علت ناباروری در مردان
جهت باروری، لازم است تا بیضه ها اندازه کافی اسپرم تولید کنند، و علاوه بر آن، اسپرم های سالمی وارد واژن و تخمک زن شود. مایع منی، مایع شیری رنگی است که در حین ارگاسم آزاد می شود و محتوی اسپرم می باشد. کاهش تعداد اسپرم، کند بودن سرعت حرکت اسپرم ها، نامتعارف بودن شکل اسپرم ها و سخت شدن حرکت آن ها در رسیدن به تخمک، از جمله عواملی هستند که در بروز ناباروری در مردان موثر هستند.
در برخی موارد، مایع منی محتوی مقادیر کافی اسپرم نیست، که اغلب به دلایل زیر می باشد:
- شرایط خاص پزشکی مانند عفونت بیضه، سرطان و یا انجام جراحی.
- واریکوسل (اتساع و پیچ خوردگی وریدهای بالای بیضه)، پوشیدن لباس های تنگ و یا کار در محیط های گرم.
- اختلالات انزال. انسداد مجرای انزال که منجر به برگردانده شدن مایع منی به مثانه می شود.
- برهم خوردن تعادل هورمون ها. به عنوان مثال، هیپوگنادیسم منجر به کاهش تولید تستوسترون می شود.
عوامل ژنتیکی، رادیوتراپی، ابتلا به برخی بیماری ها مانند کم خونی، دیابت و یا کم کاری و پرکاری تیروئید، شرایط سنی (بالای 40 سال)، شیمی درمانی، تماس با آلاینده های شیمیایی، چاقی و اضافه وزن می توانند باعث کاهش توانایی باروری در مردان شوند، که جهت درمان ناباروری باید به یک کلینیک مجهز مراجعه نمایند.
علت ناباروری در زنان
- شرایط سنی، معمولا توانایی باروری در زنان از 32 سالگی به بعد کمتر خواهد شد.
- سیگار و دخانیات
- چاقی و اضافه وزن
- رژیم غذایی نامناسب. عدم مصرف آهن، زینک، فولیک اسید و ویتامین B12. خانم هایی که رژیم غذایی گیاه خواری دارند، بیشتر در معرض ناباروری قرار دارند، به همین خاطر مصرف مکمل در این افراد توصیه می شود.
- ابتلا به بیماری های مقاربتی. به عنوان مثال، کلامیدیا بیماری مقاربتی است که باعث آسیب لوله های فالوپ در زنان، و التهاب کیسه بیضه می شود.
- تماس با آلاینده های شیمیایی
- استرس های روانی
- شیمی درمانی
- مصرف داروهای ضد التهابی مانند ژلوفن و آسپیرین
در خانم ها، اختلالات مربوط به تخمک گذاری ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک، مشکلات تیروئیدی، سرطان و یا ایدز، یکی از علل یا درمان ناباروری می باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
زمانی که زوجین به مدت یک سال اقدام به بارداری می کنند، اما نتیجه ای حاصل نمی شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنند. علاوه بر این، اگر خانمی شرایط زیر را دارد، نیز باید تحت درمان قرار بگیرد:
- سن بالای 40 سال
- قاعدگی دردناک
- ابتلا به اندومتروزیس و یا بیماری های التهابی لگن
- سابقه سقط جنین
- درمان سرطان
مردان نیز در صورت داشتن شرایط زیر، باید تحت درمان قرار بگیرند:
- تعداد و تحرک کم اسپرم ها
- سابقه مشکلات مربوط به بیضه و پروستات
- درمان سرطان
- کوچک بودن بیضه ها و یا التهاب کیسه بیضه
- سابقه فامیلی ناباروری
درمان ناباروری
درمان ناباروری بر اساس عواملی مانند سن فرد، مدت زمان عدم باروری، و شرایط جسمانی زوجین صورت می گیرد.
زمان مناسب داشتن رابطه جنسی
در طول مدت درمان، از زوجین خواسته می شود، در زمان نزدیک قاعدگی زن، رابطه داشته باشند. همان طور که می دانید اسپرم به مدت 5 روز در داخل بدن زن زنده باقی می ماند، این در حالی است که تخمک تنها به مدت یک روز بعد از تخمک گذاری، توانایی باروری دارد. بر این اساس، احتمال باروری، 6 روز قبل و بعد از تخمک گذاری وجود دارد.
درمان ناباروری در مردان
درمان ناباروری در مردان به صورت زیر می باشد:
- تغییر سبک زندگی. مواردی مانند افزایش تعداد دفعات رابطه جنسی، قطع مصرف برخی داروها و ورزش از جمله عواملی هستند که احتمال باروری را افزایش می دهند.
- مصرف دارو. داروهایی که باعث افزایش تعداد اسپرم، و بهبود کیفیت اسپرم ها می شوند، تا شانس باروری نیز افزایش یابد.
- جراحی. در مواردی مانند مشاهده واریکوسل و انسداد اسپرم، جراحی توصیه می شود، تا شانس باروری نیز افزایش یابد.
درمان ناباروری در زنان
معمولا جهت درمان ناباروری در خانم ها، درمان های بیشتری نیاز می باشد، از جمله:
- تحریک تخمک گذاری با مصرف دارو. مصرف دارو، یکی از اصلی ترین اقدامات درمانی در رفع اختلالات مربوط به تخمک گذاری می باشد. این داروها، زمان و روند تخمک گذاری را مرتب می کنند.
- IUI یا لقاح داخل رحمی. در این روش، اسپرم سالم مستقیما در داخل رحم زن قرار داده می شود. این کار، زمان آزاد شدن تخمک از تخمدان، و زمانی که تخمک توانایی باروری دارد، صورت می گیرد. IUI، یکی از رایج ترین روش ها است، آن هم زمانی که تعداد و یا تحرک اسپرم ها کم باشد.
- IVF یا همان لقاح خارج رحمی. در این روش، شرایط باروری اسپرم و تخمک، در محیطی خارج از رحم و در محیط آزمایشگاه، مهیا می شود، سپس جنین یا همان رویان، در داخل رحم قرار داده خواهد شد.
- جراحی هیستروسکوپی. در مواردی مانند پولیپ اندومتر، رشد بیش از حد بافت رحمی در دیواره داخلی رحم، جراحی توصیه می شود.
- لاپاراسکوپی. در این شیوه جراحی، برش کوچکی در ناحیه شکم ایجاد می شود، و لوله ای ظریف و نرم به نام لاپاراسکوپ، وارد می شود تا بافت های اسکار برداشته، و به درمان ناباروری نیز کمک شود.
چند قلویی زایی، عفونت و خونریزی از جمله عوارض روش های درمانی می باشد.
بدون دیدگاه